POLİKİSTİK OVER HASTALIĞI

POLİKİSTİK OVER HASTALIĞI

Hastalığın en önemli bulguları

• Yumurtalıklarda ultrason ile tespit edilmiş minik kistler,  
• Adetlerin seyrek olması veya hiç olmaması
• Vücutta erkek tipi tüylenmenin ortaya çıkmasıdır. 

Bu bulgulardan ikisinin varlığı hastalığın tanısını koydurur.

Hastalarda yukardakilere ilave olarak kilo artışı ve kısırlık problemleri de görülebilir. Genellikle hastalar tüylenme veya adet düzensizliği şikayeti  ile başvurur.

Hastalığın temelinde yumurtalıklarda folliküllerin büyüyememesi ve çok sayıda folikül öncülünün yumurtalıklarda bulunmasıdır. Yumurtalıklar follikül oluşturamayacağı için yumurtlama olmayacak ve  hamilelik de mümkün olmayacaktır. Yumurtlama olmamasından dolayı adet düzeni bozulur, adetlerin araları açılır ve hasta 2-3 ayda bir adet görmeye başlar, hatta hiç adet görmeyebilir. Yumurtalıklardaki minik kistlerden salınan erkeklik hormonuna bağlı olarak yüzde ve bacaklarda erkek tipi tüylenme başlar. Kilo artışı  olayın başlamasını tetikleyen  faktörlerdendir, ancak her zaman hastanın kilolu olması gerekmez, zayıf olan hastalar da vardır.

Hastalığın tanısı konduktan sonra tedavi tamamen hastanın istekleri doğrultusunda yapılır.

Çocuk arzusu olmayanlarda, şikayetlere (adet düzensizliği, tüylenme) yönelik tedavi yapılır. Kullanılan temel ilaç doğum kontrol hapıdır. Doğum kontrol hapına ilave olarak tüylenmeyi önlemek için anti-androjen özelliği olan ilaçlar da ilave edilebilir. Bu şekilde kadının adetleri düzenli olmaya başlar ve yeni tüy çıkması engellenir. Mevcut tüyler için kozmetik yöntemlere başvurulabilir. Doğum kontrol hapını hasta çocuk arzusu olmadığı sürece kullanabilir, bu hem adet düzenini sağlamakta hem de tüylenmesini önlemektedir.

Çocuk arzusu olanlarda, ilave başka bir kısırlık sebebi yok ise yumurtlama tedavisi ile gebelik oluşturmaya  çalışılır. Diğer kısırlık testleri (HSG, spermiogram) yapıldıktan sonra, bir problem yoksa yumurtlama tedavisine başlanır. Öncelikle haplarla yumurtlama uyarılmaya çalışılır. Başarılı olunduğu takdirde  altı ay süre ile tedaviye devam edilir, yumurtlamayı takiben doğal ilişki veya aşılama önerilir. Haplarla yumurtlama oluşmamışsa doz artırılır yine başarılı olunamazsa veya yumurtlamaya rağmen gebelik oluşmazsa yumurtlama iğneleri kullanılır. Yumurtlamayı takiben aşılama yapılır. Üç kere aşılamaya rağmen gebelik oluşmamışsa tüp bebek yöntemine başvurulabilir.

Polikistik over hastalığında şeker metabolizmasında da bozukluklar olduğundan bir kısım şeker ilacı (metformin) da yumurtlama tedavisi yapılırken kullanılabilir. Bu ilaçla yumurtalıkların cevabı daha düzenli ve dengeli olur.

İnositol içeren ilaçlar da polikistik over sendromlu hastalarda yumurtlamayı  kolaylaştırmakta ve hastanın yumurtlama ilaçlarına daha kolay cevap vermesini sağlamaktadır.

Polikistik over hastalığında dikkat edilmesi gereken bir husus, hastaların ilaçlara aşırı cevap verip hiperstimülasyon sendromu dediğimiz bir duruma yol açabilmesidir.  Böyle bir sorunla karşılaşmamak için ilaçların dozunu dengeli tutmak lazım.

Önceleri polikistik over hastalığında cerrahi tedavi de uygulanırdı ancak günümüzde cerrahi tedavinin pek yeri kalmadı. Yumurtalıklardan kama şeklinde bir parça çıkarılarak hormonların dengeye gelip yumurtlama sağlanırdı. Laparoskopinin yaygın olarak kullanıma girmesi ile birlikte "ovaryan drilling" denilen yöntemle laparoskopi eşliğinde yumurtalıklara koterle (elektrik kalemi) mink delikler açılarak yumurtalıklara tahribat yapılmakta ve hormon dengesi sağlanarak yumurtlamaya yardım edilmektedir. Her iki yöntem de yumurtalıklara hasar verip yumurtalık rezervini azalttığı için ve batın içi yapışıklıklara yol açtığı için günümüzde pek tercih edilmemektedir.

Polikistik over sendromunun şamatik görüntüsü

Polikistik over sendromunun ultrason görüntüsü

Laparoskopik ovarian driling (yumurtalıklara elektrik ile delik açarak yumurtalık dokusuna tahribat yapılması)

Polikistik over sendromunun ultrason görüntüsü