YUMURTLAMANIN UYARILMASI
YUMURTLAMANIN UYARILMASI (OVULASYON İNDÜKSİYONU)
Hasta için en uygun tedavi protokolüne tedaviyi üstlenen tüp bebek ekibi tarafından belirlenir. Hastanın kullanacağı ilaçlar belirlenir ve reçete edilerek hastanın ilaçlarını temin etmesi sağlanır. Tedaviye başladıktan sonra hastanın tedavisi esnasında kullanacağı ilaçlar günlük takvim şeklinde ayrıntılı olarak yazılarak hastanın eline verilir ve çok açık ve net bir dille hastaya anlatılır.
Birçok değişik tedavi protokolü olmasına rağmen en sık kullanılan protokoller şunlardır:
Long protokol (Uzun protokol)
Long protokol ilaçlara normal cevap veren hasta grubunda tercih edilir. Tedaviye bir önceki adet döneminin 21. günü başlanır, bir önceki adet döneminde hastaya doğum kontrol hapı da verilebilir ve doğum kontrol hapı ile birlikte de tedaviye başlanabilir. Hastaya 21. günde GnRH analoğu başlanır. GnRH analoğu yumurta toplanma gününden önceki güne kadar (HCG yapılana kadar) kullanılır. Hasta doğum kontrol hapı kullanmışsa GnRH başlandıktan sonra 4 gün daha doğum kontrol hapı kullandırılır. Hastanın adet kanamasının başlaması beklenir ve genellikle adet kanamasının 3. gününde ultrason değerlendirmesi yapılıp önceden belirlenen dozda gonadotropin hormonuna başlanır. Hasta 5 gün sonra kontrole çağrılır ve ultrason ile foliküllerin (içinde yumurtayı barındıran oluşumlar) gelişimi değerlendirilir ve gerek görülürse E2 hormonu bakılarak hastanın ilaç dozu ayarlanır. Daha sonra belli aralıklarla (gün aşırı veya her gün) hasta kontrole çağrılır ve ultrason ve gerekli görüldüğü durumlarda E2 değerleri ile folikül gelişimi takip edilir. Önde giden foliküller 17-18 mm çapa ulaştığı zaman HCG hormonu yapılır ve 36 saat sonra yumurta toplama işlemi gerçekleştirilir.
Antagonist protokol
Antagonist protokol, “polikistik over sendromu” gibi yumurtalık cevabının aşırı olabileceği düşünülen ve hiperstimülasyon sendromu riski olan hastalarda tercih edilir. Antagonist protokolde de bir önceki adet döneminde doğum kontrol hapı kullanılabilir. Tedaviye adet kanamasının 2. veya 3. günü ultrason muayenesini takiben gonadotropin hormonu ile başlanır. Hasta 5 gün sonra kontrole çağrılır ve ultrason ile foliküllerin (içinde yumurtayı barındıran oluşumlar) gelişimi değerlendirilir gerek görülürse E2 hormon seviyesine bakılır. Folikül çapı ve E2 hormonu seviyesi belli değerlere ulaşınca GnRH antagonist’ine başlanır. Antagonist günlük dozlar şeklinde uygulanır. Antagonist başlandıktan sonra HCG hormonu gününe kadar devam edilir ve belli aralıklarla (gün aşırı veya her gün) hasta kontrole çağrılır. Ultrason muayenesi ve gerekli görüldüğü durumlarda E2 hormonu değerleri ile folikül gelişimi takip edilir. Önde giden foliküller 17-18 mm çapa ulaştığı zaman HCG hormonu yapılır ve 36 saat sonra yumurta toplama işlemi gerçekleştirilir. Antagonist protokolünde HCG hormonu yerine GnRH analoğu da kullanılabilir.
Progesteron Hormonu İle Baskılanmış Protokoller
Taze transfer yapılmayacak olan, tüm embriyoların dondurulacağı veya yumurta dondurma işlemi yapılacak olan hastalarda uygulanabilir. Tedaviye adet kanamasının 2. veya 3. günü ultrason muayenesini takiben gonadotropin hormonu ile başlanır. Ayni gün veya ertesi gün ağız yoluyla progesteron hormonu (duphaston veya tarlusal) başlanır ve progesteron hormonu yumurta toplanana kadar kullanılır. Hasta 5 gün sonra kontrole çağrılır ve ultrason ile foliküllerin (içinde yumurtayı barındıran oluşumlar) gelişimi değerlendirilir gerek görülürse E2 hormon seviyesine bakılır. Belli aralıklarla (gün aşırı veya her gün) hasta kontrole çağrılır. Ultrason muayenesi ve gerekli görüldüğü durumlarda E2 hormonu değerleri ile folikül gelişimi takip edilir. Önde giden foliküller 17-18 mm çapa ulaştığı zaman HCG hormonu yapılır ve 36 saat sonra yumurta toplama işlemi gerçekleştirilir. Progesteron hormonu ile baskılanmış protokollerde HCG hormonu yerine GnRH analoğu da kullanılabilir.
Doğal siklus (naturel siklus)
Yumurtalık cevabı kötü olan hasta grubunda denenebilir, hiç ilaç kullanmadan oluşan yumurta HCG hormonu verilmesini takiben toplanır. Yumurta kalitesi genelde iyidir.
Bunların dışında hastanın durumuna göre aromataz inhibitörleri ile birlikte modifiye edilmiş protokoller de vardır.
İdeal yumurta sayısı 12 ile 14 arasıdır, yumurta sayısının 5'in altında oan hastalarda gebe kalma oranları daha düşüktür. Yumurta sayısının 20'nin üzerinde oduğu durumlara ise hiperstimülasyon riskini yüksektir. Yumurta sayısı artıkça kümülatif gebelik oranları da artmaktadır.
